XL Olimpiada Literatury i Języka Polskiego

Terminy XL Olimpiady Literatury i Języka Polskiego w roku szkolnym 2009/2010

Zawody szkolne (I stopnia)

Zawody szkolne powinny odbyć się w szkołach do końca listopada 2009 r. Dokumentację zawodów szkolnych trzeba przesłać do komitetu okręgowego do 15 grudnia 2009 r. Komitety okręgowe mogą nieco zmodyfikować ten termin ze względów organizacyjnych.

Zawody okręgowe (II stopnia)

Zawody okręgowe w miastach-siedzibach komitetów okręgowych:

pisemne - 20 lutego 2010 r.
ustne - 6 marca 2010 r.

Tematy z historii literatury:

Apokryf w literaturze dawnej i współczesnej.
Miasto w literaturze polskiej XIX i XX wieku.
Nowe pokolenie polskiego reportażu.
Sztuka portretu w gawędzie i literaturze gawędowej okresu romantyzmu.

Temat językoznawczy:

O tym, jak się wyrazy łączą i co z tego wynika, czyli między łączliwością a frazeologią.

Temat teatrologiczny:

Teatr, cyrk, kabaret – mieszanie gatunków w teatrze współczesnym
Hamlet - książę polski. Metamorfozy postaci Hamleta w polskim dramacie i teatrze.

Informacja pochodzi ze strony OLJP, na której znajdują się cenne wskazówki dotyczące realizacji wybranego tematu

{linkr:related;keywords:konkurs+2009;limit:6;title:Zobacz+tak%C3%85%C2%BCe%3A}

1. APOKRYF W LITERATURZE DAWNEJ I WSPÓŁCZESNEJ

Bibliografia:

Apokryfy biblijne:

Apokryfy Nowego Testamentu, t. 1-3, Ewangelie apokryficzne, pod red. M. Starowieyskiego. Kraków 2001-2007 lub wydania wcześniejsze.

Teksty literackie:

Apokryfy staropolskie opublikowane w wymienionych niżej antologiach oraz powieści współczesne takie jak powieści Jana Dobraczyńskiego (Listy Nikodema, Święty miecz), Henryka Panasa (Według Judasza), Romana Brandstaettera (Jezus z Nazarethu) czy współczesne powieści zagraniczne, które opowiadają historie oparte na Biblii, posługując się starożytnymi apokryfami i innymi źródłami, a także autorską fantazją - np. utwory Lloyda C. Douglasa (Szata, Wielki Rybak), Pära Lagerkvista (Barabasz, Mariamne), Artura Lundkvista (Upadek Jerycha). Można wziąć pod uwagę jeszcze wiele innych utworów, ale nie powinno się poświęcać odrębnych analiz w rozprawce utworom literackim, w których motywy apokryficzne stanowią tylko wątek poboczny (jak np. w powieści Dana Browna Kod Leonarda da Vinci).

Antologie tekstów staropolskich:

“cały świat nie pomieściłby ksiąg”. Staropolskie opowieści i przekazy apokryficzne. Wyd. Wiesław Wydra, Wojciech Ryszard Rzepka, wstęp napisała Maria Adamczyk, Warszawa 2008.

Wiesław Wydra, Wojciech Ryszard Rzepka, Chrestomatia staropolska. Teksty do roku 1543. Wydanie 3. Wrocław 2005 (lub poprzednie wydania).

Literatura przedmiotu:

Obszerny spis literatury przedmiotu znajduje się w książce:

Grzegorz Kramarek, Tradycja biblijna w literaturze polskiej. Bibliografia opracowań. Wiek XX. Lublin 2004, TN KUL (zob. zwłaszcza w indeksie przedmiotowym pozycję apokryf);

Maria Adamczyk, Apokryf. w: Słownik literatury staropolskiej, pod red. Teresy Michałowskiej. Wrocław 1980 (lub wyd. następne)

Tytus Górski, Apokryf. W: Słownik rodzajów i gatunków literackich, pod red. Grzegorza Gazdy i Słowini Tyneckiej-Makowskiej. Kraków 2006.

2. SZTUKA PORTRETU W GAWĘDZIE I LITERATURZE GAWĘDOWEJ OKRESU ROMANTYZMU

Najważniejsze źródła:

A. Mickiewicz, Pan Tadeusz

H. Rzewuski, Pamiątki Soplicy

A. Fredro, Trzy po trzy

Antologia: M. Maciejewski, Choć Radziwiłł, alem człowiek…”. Gawęda romantyczna prozą, Kraków 1985;

(również: W. Pol, Pieśni Janusza; J. Słowacki, Preliminaria peregrynacji do Ziemi Świętej J. O . Ks. Radziwiłła Sierotki; K. Gaszyński, Kontuszowe pogadanki i obrazki z szlacheckiego życia; M. Czajkowski, Gawędy )

Literatura przedmiotu:

K. Bartoszyński, Gawęda, hasło w: Słownik literatury XIX w., red. J. Bachórz,

A. Kowalczykowa, Wrocław 1991(tu zob. również bibliografię)

K. Bartoszyński, O amorfizmie gawędy. Uwagi na marginesie „Pamiątek Soplicy”, w: Prace o literaturze i teatrze ofiarowane Z. Szwejkowskiemu, 1966; przedruk w książce: K. Bartoszyński, Teoria i interpretacja, Warszawa 1985

W. Borowy, Uwagi o Fredrowskim „Trzy po trzy”, w: Ze studiów nad Fredrą, Kraków 1921

M. Maciejewski, Gawęda jako słowo przedstawione, w: tenże, Poetyka- gatunek- obraz, Wrocław 1977

M. Maciejewski, Gawęda o gawędzie Panie Kochanku, wstęp do: Choć Radziwiłł alem człowiek…Gawęda romantyczna prozą, Kraków 1985

K. Stępnik, Poetyka gawędy wierszowanej, 1983

Z. Szmydtowa, Czynniki gawędowe w poezji Mickiewicza, w: Rousseau-Mickiewicz i inne studia, Warszawa 1961

Z. Szmydtowa, Poetyka gawędy, w: taż, Studia i portrety, Warszawa 1969

Z. Szweykowski, wstęp do: H. Rzewuski, Pamiątki Soplicy, Wrocław 1928

A. Waśko, Romantyczny sarmatyzm, Kraków 2001

M. Żmigrodzka, Karmazyn, palestrant i wiek XIX, [w:] tejże, Przez wieki idąca powieść. Wybór pism o literaturze XIX i XX w., Warszawa 2002

3. MIASTO W LITERATURZE POLSKIEJ XIX i XX WIEKU

Na podstawie proponowanych poniżej zagadnień sproblematyzuj temat i omów go, odwołując się do wybranych tekstów literackich oraz opracowań.

PROPONOWANE ZAGADNIENIA:

Człowiek w przestrzeni miejskiej (psychologiczne, socjologiczne, ekonomiczne aspekty życia w wielkim mieście, mnogość bodźców wzrokowych i dźwiękowych, zwiększenie tempa życia, anonimowość, wpływ procesów urbanizacji na życie mieszkańców)

Sprzeczne postawy wobec miasta. Pochwała postępu, zachwyt nowymi możliwościami czy lęk przed alienacją, samotnością w tłumie, rozpadem więzi międzyludzkich?

Opozycja miasto-wieś (miasto widziane z perspektywy wsi, opozycja cywilizacja-natura, stosunek mieszkańców miasta do natury)

Antyurbanizm (przyczyny, przejawy, specyfika polskiego antyurbanizmu)

Sposoby opisywania miasta (np. konwencja naturalistyczna, konwencja oniryczna)

Flâneur – zakochany w mieście spacerowicz, obserwator życia (flâneur jako typ artysty i bohatera literackiego, zmiana oglądu miasta: od statycznego ujęcia panoramicznego do dynamicznego postrzegania w ruchu)

Kobiety w mieście (jak płeć warunkuje funkcjonowanie w miejskiej przestrzeni, rozwój miasta a proces emancypacji kobiet, zagrożenia i szanse dla mieszkanek wielkich miast, kobiety w przestrzeni prywatnej i publicznej)

Mniejszości narodowe w mieście (jak bycie obcym, innym warunkuje funkcjonowanie w miejskiej przestrzeni)

Na marginesach miasta. Peryferia, przedmieścia, dzielnice nędzy (sposób przedstawiania tych obszarów i bohaterów z nizin społecznych, literatura zaangażowana)

Obraz sfery mieszczańskiej (mieszczańska kamienica, mieszczański styl życia, krytyka konwenansów)

Alegorie, symbole i mity związane z przestrzenią miejską (np. miasto jako moloch, jako labirynt)

Miasto a historia i polityka (jak odciskają na przestrzeni miejskiej swoje piętno wydarzenia historyczne i kolejne epoki, np. zabory, odzyskanie niepodległości, czas socjalizmu)

Miasto i jego magiczne miejsca (specyficzne miejskie przestrzenie, np. parki, bazary, sklepy, kawiarnie).

TEKSTY LITERACKIE:

W. Berent, Próchno

M. Białoszewski, Szumy, zlepy, ciągi

P. Gojawiczyńska, Dziewczęta z Nowolipek oraz Rajska jabłoń

S. Grzesiuk, Boso, ale w ostrogach

T. Konwicki, Mała apokalipsa oraz Wniebowstąpienie

A. Kowalska, Pestka

M. Kuncewiczowa, Dyliżans warszawski

Niepiękne dzielnice. Reportaże o międzywojennej Warszawie, wybór i oprac. J. Dąbrowski i J. Koskowski

E. Orzeszkowa, Marta

B. Prus, Lalka oraz Kroniki (wybór)

Przedmieście, Zespół Literacki „Przedmieście”

W. S. Reymont, Ziemia obiecana

I. B. Singer, Szosza, przeł. Sz. Sal oraz Szumowiny, przeł. Ł. Nicpan

L. Tyrmand, Zły

G. Zapolska, Córka Tuśki, Janka oraz Kaśka Kariatyda

S. Żeromski, Ludzie bezdomni

Autor pracy może zaproponować i omówić wybrane przez siebie teksty literackie dotyczące jego własnego miasta.

Literatura przedmiotu:

OPRACOWANIA:

J. Bachórz, Oswajanie miasta, „Przegląd Humanistyczny” 1992, nr 6

Ch. Baudelaire, Malarz życia nowoczesnego, przeł. J. Guze, przedmowa Cz. Miłosz, Gdańsk 1998 lub [w:] tegoż, Ch. Baudelaire, Rozmaitości estetyczne, przeł. J. Guze, Gdańsk 2000

W. Benjamin, Park Centralny, Paryż II Cesarstwa według Baudelaire’a, Paryż – stolica dziewiętnastego wieku [w:] tegoż, Twórca jako wytwórca, wybór H. Orłowski, przeł. H. Orłowski i J. Sikorski, Poznań 1975 lub [w:] tegoż, Anioł historii, Eseje, szkice, fragmenty, wybór i oprac. H. Orłowski, przeł. K. Krzemieniowa, H. Orłowski i J. Sikorski, Poznań 1996

J. Detko, Warszawa naturalistów, Warszawa 1980

Formy estetyzacji przestrzeni publicznej, red. J. S. Wojciechowski i A. Zeidler-Janiszewska, Warszawa 1998

M. Głowiński, Labirynt, przestrzeń obcości [w:] tegoż, Mity przebrane, Kraków 1994

W. Gutowski, Symbolika urbanistyczna w literaturze polskiego modernizmu [w:] tegoż, Mit-Eros-Sacrum. Sytuacje młodopolskie, Bydgoszcz 1999

I. Maciejewska, Wielkie miasto w prozie okresu Młodej Polski a problemy naturalizmu [w:] Problemy literatury polskiej okresu pozytywizmu, seria 3, red. E. Jankowski i J. Saloni-Kulczycka, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1984

Miasto-Kultura-Literatura. Wiek XIX, red. J. Data, Gdańsk 1993

Mieszczaństwo i mieszczańskość w literaturze polskiej drugiej połowy XIX wieku, red. E. Ihnatowicz, Warszawa 2000

Cz. Miłosz, Legenda miasta-potwora [w:] tegoż, Prywatne obowiązki, Olsztyn 1990

E. Paczoska, „Lalka” czyli rozpad świata, Białystok 1995 lub Warszawa 2008

Pisanie miasta – czytanie miasta, red. A. Zeidler-Janiszewska, Poznań 1997

Pisarze Młodej Polski i Warszawa, red. D. Knysz- Tomaszewska, R. Taborski i J. Zacharska, Warszawa 1998

M. Popiel, Od topografii do przestrzeni mitycznej. Analiza przestrzeni w „Ziemi obiecanej” Reymonta, „Pamiętnik Literacki” 1979, z. 4

Przestrzeń, filozofia i architektura. Osiem rozmów o poznawaniu, produkowaniu i konsumowaniu przestrzeni, red. E. Rewers, Poznań 1999

E. Rewers, Post-polis. Wstęp do filozofii ponowoczesnego miasta, Kraków 2005

E. Rybicka, Modernizowanie miasta. Zarys problematyki urbanistycznej w nowoczesnej literaturze polskiej, Kraków 2003

G. Simmel, Mentalność mieszkańców wielkich miast [w:] tegoż, Socjologia, przeł.M. Łukasiewicz, Warszawa 2005

Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz i A. Kowalczykowa, Wrocław 1997, hasło „Miasto”

Słownik literatury polskiej XX wieku, red. A. Brodzka i inni, Wrocław 1993, hasło „Urbanizm, antyurbanizm”

W. Toporow, Miasto i mit, przeł. B. Żyłko, Gdańsk 2000

A. Wallis, Koncepcja miasta i kryzys miasta [w:] Problemy wiedzy o kulturze, red. A. Brodzka, M. Hopfinger i J. Lalewicz, Wrocław 1986

Warszawa pozytywistów, red. J. Kulczycka-Saloni i E. Ihnatowicz, Warszawa 1992

M. Zielińska, Warszawa – dziwne miasto, Warszawa 1995

4. NOWE POKOLENIE POLSKIEGO REPORTAŻU

Zadaniem uczestnika Olimpiady jest odpowiedź własna na pytania dotyczące twórczości dwu lub trzech autorów, spośród wymienionych (też zresztą wybranych) reporterów nowego pokolenia.

Próba charakterystyki pisarstwa reportażowego wybranych autorów, określająca sposób uprawiania tego gatunku oraz jego indywidualizację; jakie są charakterystyczne dla omawianych autorów właściwości ich stylu?

Czy twórczość młodego pokolenia reportażu można określić mianem „szkoły”?

Co odziedziczyło, a czym się różni od swych mistrzów (Ryszard Kapuściński, Hanna Krall) nowe pokolenie reporterów? Jakie są powiązania i odmienności między mistrzami a wybranymi do analizy autorami?

Omówienie zasięgu i wnikliwości oglądu analizowanej przez tych autorów tematyki (glob, kraj, wybitne i doceniane postaci lub grupy albo przeciwnie, odrzucane środowiska i jednostki)

Nowe tematy, nowa poetyka?

Wnioski, jakie wynikają z doboru i analizy porównywanych tekstów reportażowych czy parareportażowych. Co w tych wnioskach może okazać się ważne dla losów współczesnej literatury?

Czy pojęcie „literatury stosowanej”, „literatury faktu” ma dzisiaj sens badawczy? (prośba o indywidualne zdanie)

Czy teksty nowego pokolenia otwierają na nowo dyskusję na temat gatunku reportażu?

Czy dostrzegasz w ostatnich latach ciekawych autorów młodego pokolenia, którzy nie zostali poniżej wymienieni? (opcjonalnie)

Wybrani autorzy:

Wojciech Jagielski:

Dobre miejsce do umierania. Wstęp Ryszarda Kapuścińskiego, Warszawa 1994 (rec. Krystyna Kurczab-Redlich, Na Kaukazie... , „Nowe Książki” 2005, nr 10)

Modlitwa o deszcz, Warszawa 2002

Wieże z kamienia, Warszawa 2004 (rec. Paweł Urbaniak, Zikr skarga do Boga, „Odra”, R. 45, nr 12, 2005)

Lidia Ostałowska:

Cygan to Cygan, Warszawa 2002

Mariusz Szczygieł:

Niedziela, która zdarzyła się w środę, Warszawa 1996

Na każdy temat – talk show do czytania, Warszawa 1997

Gottland, Wołowiec 2006

Wojciech Tochman:

Fascynuje mnie tajemnica (rozmowę przeprowadziła Marta Mizuro, „Odra” R. 45, nr 12, 2005)

Schodów się nie pali, Kraków 2000 i 2006.

Jakbyś kamień jadła, Wołowiec 2008.

Córeńka, Kraków 2005 (rec. Grażyna Borkowska, Zawód: reporterka, „Res Publica Nowa” R. 19, nr 1, 2006)

Wściekły pies, Kraków 2007

Artur Domosławski:

Chrystus bez karabinu: o pontyfikacie Jana Pawła II, Warszawa 1999

Świat nie na sprzedaż: rozmowy o globalizacji i kontestacji, Warszawa 2002

Gorączka latynoamerykańska, Warszawa 2004

Ameryka zbuntowana, Warszawa 2007

Anna Fostakowska (reportaże w internecie)

Magdalena Grzebałkowska (reportaże w internecie)

Antologie:

Kraj raj : piszą reporterzy "Gazety"; wstęp Adam Michnik, Warszawa : "Rytm" , 1993

To nie mój pies, ale moje łóżko : reportaże roku 1997, Warszawa : Prószyński i Ska , 1998 (M. Grochowska Sprzeczne z piątym przykazaniem; P. Głuchowski, Jarosław Kopeć – Osaczona; L. Ostałowska, P. Smoleński To nie mój pies, ale moje łóżko; A. Bikont, J. Szczęsna I napisał: Płaczę, bo nie nauczyłem się mówić; I. Morawska Jak Emilię z Kalabrii od złej pani wykradłam; P. Głuchowski Lepiej na Tomka padło; P. Głuchowski W Sales Twoje życie; M. Dębicki, K. Fijałek, K. Sypniewska Widzę błękit. Można zabić tego drugiego; W. Tochman Mówię ci, tam była enklawa tajemna; J. Hugo-Bader Nie pije, popala, hoduje żółwie; L. Ostałowska Czepielowice po wodzie; P. Głuchowski Jeden Furkot wie)

Wysokie Obcasy. Twarze, Warszawa 2003

Cała Polska trzaska: reportaże „Gazety Wyborczej” 20012004 [Marcin Fabjański et al.]; red. Bożena Dudko, Warszawa 2005

Opracowania:

1. Reportaż : wybór tekstów z teorii gatunku; wybór, [słowo wstępne] Kazimierz Wolny; Rzeszów 1992

2. Wokół reportażu podróżniczego, t. 2, pod red. Dariusza Rotta, Katowice 2007

3. Reportaż w dwudziestoleciu międzywojennym , pod red. Krzysztofa Stępnia, Magdaleny Piechoty, Lublin 2004

4. Reportaż a przemiany społeczne po 1989 roku, pod red. Kazimierza Wolnego-Zmorzyńskiego, Wojciecha Furmana, Rzeszów 2005

5. Egon Erwin KISCH, Jarmark sensacji, tłum. S. Wygodzki, Warszawa 1949

6. Krystyna GOLDBERGOWA, Reportaż. Literatura faktu, Warszawa 1982

7. Ryszard KAPUŚCIŃSKI, Autoportret reportera, Kraków 2003

8. Ryszard KAPUŚCIŃSKI, Lapidarium (I-VI), Warszawa 1990-2007

9. Krzysztof KĄKOLEWSKI, Wokół estetyki faktu, „Studia Estetyczne” 1965 t. 2

10. Hasło Reportaż (K. Kąkolewski), [w:] Słownik literatury polskiej XX wieku. Pod red. A. Brodzkiej, M. Puchalskiej, M. Semczuk, A. Sobolewskiej, E. Szary-Matywieckiej, Warszawa 1992

11. Andrzej MAGDOŃ, Reporter i jego warsztat , Kraków 1993

12. Beata NOWACKA, Zygmunt ZIĄTEK, Ryszard Kapuściński: biografia pisarza, Kraków 2008

13. Jan PACŁAWSKI, O reportażu i reportażystach, Kielce 2005

14. Elżbieta PLESZKUN- OLEJNICZAKOWA, Reportaż ,wokół pochodzenia, definicji i podziałów, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica’’ [Z.] 7 t. 2 (2005)

15. Maciej SIEMBIEDA, Reportaż po polsku, Poznań 2003

16. Maciej SIEMBIEDA, Reportaż po polsku, Poznań 2003

17. Melchior WAŃKOWICZ, Karafka La Fontaine’a, t. 1-2, Warszawa 1972, 1980

18. Kazimierz WOLNY, O poetyce współczesnego reportażu polskiego, Rzeszów 1991

19. Zygmunt ZIĄTEK, Wiek dokumentu: inspiracje dokumentarne w polskiej prozie współczesnej; Warszawa 1999

20. Jolanta ŻADZIŁKO- SZTACHELSKA, „Reporteryje" i reportaże: dokumentarne tradycje polskiej prozy w 2 połowie XIX i na początku XX wieku (Prus, Konopnicka, Dygasiński, Reymont), Białystok 1997

5. O TYM JAK SIĘ WYRAZY ŁĄCZĄ I CO Z TEGO WYNIKA, CZYLI MIĘDZY ŁĄCZLIWOŚCIĄ A FRAZEOLOGIĄ

Zadania do wyboru:

1. Zbadaj łączliwość 10 dowolnie wybranych wyrazów. Możesz (do wyboru):

przeprowadzić ankietę wśród uczniów swojej szkoły, wśród członków rodzinyi znajomych itp.
przebadać zasoby internetowe (np. za pomocą wyszukiwarki Google) albo materiał zgromadzony w korpusie PWN
sprawdzić ich łączliwość w wybranych słownikach

2. Ze słowników frazeologicznych wybierz 10 stałych związków frazeologicznych (nie muszą to być związki idiomatyczne) i sprawdź, jak funkcjonują w obiegu publicznym. Ustal, czy są poddawane modyfikacjom, czy też nie narusza się ich struktury.
Możesz (do wyboru):

przeprowadzić ankietę wśród uczniów swojej szkoły, wśród członków rodzinyi znajomych itp.
przebadać zasoby internetowe (np. za pomocą wyszukiwarki Google) albo materiał zgromadzony w korpusie PWN
sprawdzić ich łączliwość w wybranych słownikach

3. Łączliwość leksykalno-semantyczna daje świetne możliwości gry na znaczeniach i skojarzeniach. Korzysta z tego m.in. literatura piękna, reklama, prasa. Sięgnij do współczesnych tekstów i na podstawie 10 przykładów zaczerpniętych (do wyboru) z:

prozy (fragmentów jednej książki)
poezji (kilku wierszy jednego autora)
reklam
nagłówków /tytułów prasowych

Literatura

Słowniki:

Mirosław Bańko, Słownik dobrego stylu, WN PWN, Warszawa 2006
Andrzej Dąbrówka, Ewa Geller, Ryszard Turczyn, Słownik synonimów, MCR, Warszawa 1993
Katarzyna Mosiołek-Kłosińska, Anna Ciesielska, W kilku słowach: słownik frazeologiczny języka polskiego, Wydawnictwa Szkolne PWN, Warszawa 2001
Piotr Müldner-Nieckowski, Wielki słownik frazeologiczny języka polskiego, Świat Książki, Warszawa 2003
Stanisław Skorupka, Słownik frazeologiczny języka polskiego, t. 1-2, Wiedza Powszechna, Warszawa 1974
Inny słownik języka polskiego, red. Mirosław Bańko, t. 1-2, WN PWN, Warszawa 2000
Słownik współczesnego języka polskiego, red. Bogusław Dunaj, Wilga, Warszawa 1996
Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz, WN PWN, Warszawa 2003
Wielki słownik poprawnej polszczyzny, red. Andrzej Markowski, WN PWN, Warszawa 2004

Pozostałe opracowania:

Mirosław Bańko, O tzw. prozodii semantycznej i jej opisie w słownikach [w:] Nowe studia leksykograficzne 2, Wyd. IJP PAN, Kraków 2008
Stanisław Bąba, Innowacje frazeologiczne współczesnej polszczyzny, Wydawnictwo UAM, Poznań 1989
Jerzy Bralczyk, Język na sprzedaż, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2004
Danuta Buttler, Pojęcie wariantów frazeologicznych [w:] Stałość i zmienność związków frazeologicznych, red. Andrzej Maria Lewicki, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1982
Danuta Buttler, Zagadnienia normatywne związane z syntagmatycznym doborem elementów leksykalnych [w:] Danuta Buttler,Halina Kurkowska,Halina Satkiewicz, Kultura języka polskiego, t. II, PWN, Warszawa 1982.
Piotr Fliciński, Frazeologia w Wielkim słowniku języka polskiego a zasób związków idiomatycznych współczesnej polszczyzny [w:] Nowe studia leksykograficzne 2, Wyd. IJP PAN, Kraków 2008
Bartłomiej Guz, Język wchodzi w grę – o grach językowych na przykładzie sloganów reklamowych, nagłówków prasowych i tekstów graffiti, „Poradnik Językowy” 2001, z. 10
Jolanta Ignatowicz-Skowrońska, Związki frazeologiczne w reklamie prasowej [w:] Polszczyzna a/i Polacy u schyłku XX wieku, red. Kwiryna Handke i Hanna Dalewska-Greń, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa 1994
Jacek Kołodziej, Reklama: gra słowami, „Zeszyty Prasoznawcze” 1993, z. 3–4
Emilia Kozarzewska, O pewnych typach werbalnych związków wyrazowych [w:] Stałość i zmienność związków frazeologicznych, red. Andrzej Maria Lewicki, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1982
Andrzej Maria Lewicki, Anna Pajdzińska, Frazeologia [w:] Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2001
Andrzej Maria Lewicki, Frazeologizmy w sloganach reklamowych [w:] Kreowanie świata w tekstach, red. Andrzej Maria Lewicki i Ryszard Tokarski, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1995
Andrzej Maria Lewicki, Problemy metodologiczne wariantywności związków frazeologicznych [w:] Stałość i zmienność związków frazeologicznych, red. tenże, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1982
Andrzej Markowski, Łączliwość wyrazów, jej typy i kwestie normatywne z nią związane [w:] tegoż Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne, WN PWN, Warszawa 2006
Katarzyna Mosiołek-Kłosińska, O zakłóceniach łączliwości systemowej wyrazów. Zakłócenie łączliwości a błąd semantyczny, „Poradnik Językowy” 1997, z. 3
Katarzyna Mosiołek-Kłosińska, Zakłócenie łączliwości normatywnej wyrazów jako przejaw działania tendencji do usuwania wyjątków, „Poradnik Językowy” 1997, z. 6
Anna Pajdzińska, Frazeologizmy jako tworzywo współczesnej poezji, Oficyna Wydawnicza LEKSEM, Łask 2005
Anna Pajdzińska, Studia frazeologiczne, Oficyna Wydawnicza LEKSEM, Łask 2006(szczególnie artykuły: Szeregi wariantów a mechanizmy łączliwości frazeologicznej; Elementy motywujące znaczenie w składzie związków frazeologicznych; Łączliwość wyrazów a językowy obraz świata; Frazeologizmy w walce z „określoną epoką”)
Edyta Pałuszyńska, Nagłówki w „Gazecie Wyborczej”, Piktor, Łódź 2006
Walery Pisarek, Poznać prasę po nagłówkach!, Ośrodek Badań Prasoznawczych RSW „Prasa”, Kraków 1967
Renata Przybylska, Z problemów słownikowego opisu łączliwości rzeczownika [w:] Nowe studia leksykograficzne, Wyd. IJP PAN, Kraków 2007
Katarzyna Węgrzynek, Związki frazeologiczne w Wielkim słowniku języka polskiego [w:] Nowe studia leksykograficzne, Wyd. IJP PAN, Kraków 2007

6. TEATR, CYRK, KABARET – MIESZANIE GATUNKÓW W polskim TEATRZE WSPÓŁCZESNYM

Reżyserzy, których prace stanowią przykład „gatunkowego pomieszania”:
Tadeusz Kantor
Krystian Lupa
Jerzy Grzegorzewski
Mikołaj Grabowski
Andrzej Dziuk
Piotr Cieplak,
Grzegorz Jarzyna
Krzysztof Warlikowski
Paweł Miśkiewicz
Jan Klata
Maja Kleczewska

Bibliografia (do wyboru – w miarę możliwości dostępu):

Ch. Balm, Wprowadzenie do nauki o teatrze, Warszawa 2002
E, Barba, N. Savarese, Sekretna sztuka aktora. Słownik antropologii teatru, przekł. G. Ziółkowski, G. Godlewski, J. Fret, A. Jelewska-Michaś i in., Wrocław 2005
J. Błoński, Witkacy, Kraków 2001
H. Ch. Béhar, Dada i surrealizm w teatrze, przekł. P. Szymanowski, Warszawa 1975
B. Brecht, Małe organon dla teatru, przekł. A. Sowiński, „Pamiętnik Teatralny” 1955 z. 1
B. Brecht, Wartość mosiądzu, przekł., wybór i noty Werner Hecht, Warszawa 1975
M. Carlson, Performans, przekł. E. Kubikowska, Warszawa 2007
B. Danowicz, Był cyrk olimpijski..., Warszawa 1984
M. Dziewulska, Inna obecność, Warszawa 2009 [cz. 1: Teatr]
Encyklopedia kultury. Teatr – Widowisko, red. M. Fik, Warszawa 2000
D. Fox, Aktorstwo kabaretowe - zabawa; zawód; sztuka, w: Od symbolizmu do postteatru, red. E.Wąchocka, Warszawa 1996
D. Fox, Stan badań nad teatrem kabaretowym i rewiowym, w: Teatrologia polska u schyłku XX wieku, red. J. Michalik i A. Marszałek, Kraków 2001
D. Fox, Kabarety i rewie międzywojennej Warszawy: Z prasowego archiwum Dwudziestolecia, Katowice 2007 [Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach]
P. Gruszczyński, Ojcobójcy. Młodsi zdolniejsi w teatrze polskim, Warszawa 2003
Historia teatru, red. J.R. Brown, przekł. H. Baltyn-Karpińska, Warszawa, Świat Książki, 1999 [Ch. Innes, Teatr po I i II wojnie światowej, ss. 380 – 444] oraz wyd. drugie: Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2007
I. Kiec, Wyprzedaż teatru w ręce błazna i arlekina... czyli o kabarecie, Poznań 2001
I. Kiec, W kabarecie, Wrocław 2004 [seria: „A to Polska właśnie”]
J. Kopciński, Witkacy idzie na „Operetkę”, „Teatr” 2000 nr 9
D. Kosiński, Polski teatr przemiany, Wrocław 2007
T. Kowzan, O autonomiczności sztuki widowiskowej, „Pamiętnik Teatralny” 1970, z. 1-2, przedr. m.in. w: Problemy teorii dramatu i teatru, red. J. Degler, t. 2, Wrocław 2003
J. Limon, Piąty wymiar teatru, Gdańsk 2006
D. Kuźnicka, Obszary zwątpień i nadziei : inscenizacje Jerzego Grzegorzewskiego 1966-2005, Warszawa 2006
W. Meyerhold, Przed rewolucją, przekł. J. Koenig, Warszawa 1988
E. Morawiec, Powidoki teatru, Kraków 1991
E. Morawiec, Jerzy Grzegorzewski: mistrz światła i wizji, Kraków 2006
G. Niziołek, Grzegorzewski – piętra teatru, „Teatr” 1988, nr 3
G. Niziołek, Oh, les beaux jours, „Teatr” 1993, nr 4
G. Niziołek, Ach, iskrą tylko!, „Teatr” 1994, nr 5
G. Niziołek, Sny, komedie, medytacje, Kraków 2000
P. Pavis, Słownik terminów teatralnych, przekł. i oprac. S. Świontek, Wrocław 1998
E. Piscator, Teatr polityczny, przekł. i wstęp R. Szydłowski, Warszawa 1982
T. Plata, Być i nie być : kategoria obecności w teatrze i performansie ostatniego półwiecza, Warszawa 2009
K. Pleśniarowicz, Przestrzenie deziluzji. Współczesne modele dzieła teatralnego, Kraków 1996
K. Pleśniarowicz, Kantor, Wrocław 1997
K. Pleśniarowicz, Ostatni spektakl Kantora – rekonstrukcja idei, “Dialog” 1994, nr 2
M. Porębski, Tadeusz Kantor i nowa wolność artystycznego języka, “Dialog” 1990, nr 7
Problemy teorii dramatu i teatru, red. J. Degler, t.1-2 (wybrane teksty), Wrocław 2003
M. Prussak, Wielka magia teatru, „Teatr” 1998 nr 11
Z. Raszewski, Teatr w świecie widowisk. Dziewięćdziesiąt jeden listów o naturze teatru, Warszawa 1991
D, Ratajczakowa, Teatralność i sceniczność [w:] Problemy teorii dramatu i teatru, red. J. Degler, t.1, Wrocław 2003
R. Schechner, Performatyka: Wstęp, przekł. T. Kubikowski, Wrocław 2006
L. Sokół, Groteska w teatrze S.I. Witkiewicza, Wrocław 1973
Strategie publiczne, strategie prywatne. Teatr polski 1990-2005, red. T. Plata, Warszawa 2006
B. Świąder, W metafizycznej dziurze. Teatr Witkacego w Zakopanem, Gdańsk 2004
A. Tairow, Notatki reżysera i proklamacje artysty, przekł. J. Ludawska, wstęp i noty J. Koenig, Warszawa 1979
Teatr - media – kultura, red. E. Wąchocka, D. Fox, Katowice 2006
J. Walaszek, Ślady przedstawień, Warszawa 2008
E. Wachtangow, Poszukiwania, przekł. H, Bieniewski, wstęp H. Bieniewski i E. Csató, Warszawa 1967

7. HAMLET - KSIĄŻĘ POLSKI. METAMORFOZY POSTACI HAMLETA W POLSKIM DRAMACIE I TEATRZE

Bibliografia (do wyboru):

J. Słowacki, Horsztyński (wyd. dowolne)
C. K. Norwid, Pisma wszystkie, PIW 1971, t. 4: Dramaty, Hamlet. Akt pierwszy. Scena druga, s. 251-263
S. Wyspiański, Studium o „Hamlecie” (wyd. dowolne)
R. Jaworski, Hamlet Wtóry, „Archiwum Literackie” t. 28, 1995 (wraz z art. rzecz komentującym)
J. Głowacki, Fortynbras się upił, „Dialog” 1990 nr 1
J. Żurek, Po Hamlecie w: Po Hamlecie i inne sztuki, Gdańsk 2002
Hasło: Hamlet, w: Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz i A. Kowalczykowa
Z. Krasiński, Listy do Delfiny Potockiej, Warszawa 1975
Z. Krasiński, Listy do różnych adresatów, Warszawa 1991, t. I, s.252-253, 466
E. Csató, Szkice o dramatach Słowackiego, Warszawa 1966
J. Kleiner, Juliusz Słowacki. Dzieje twórczości, t. I-III, Warszawa 1923
J. Kleiner, Juliusz Słowacki. Dzieje twórczości, t. IV, Warszawa 1927
A. Kowalczykowa, Słowacki, Warszawa 1994
A. Kowalczykowa, Dramat i teatr romantyczny, Warszawa 1997
D. Siwicka, Romantyzm 1822-1863, Warszawa 1995
J. Skuczyński, Odmiany form dramatycznych w okresie romantyzmu. Słowacki, Mickiewicz, Krasiński, Toruń 1993
A. Witkowska, Wielcy romantycy polscy. Sylwetki, Warszawa 1980
A. Witkowska, Literatura romantyzmu, Warszawa 1989
A. Witkowska, R. Przybylski, Romantyzm, Warszawa 1997
W. Chwalewik, Polska w „Hamlecie”, Wrocław 1956
„Didaskalia” 2003, nr 57
Encyklopedia kultury. Teatr - Widowisko (pod red. M. Fik), Instytut Kultury, Warszawa 2000
M. Fik, Trzydzieści pięć sezonów. Teatry dramatyczne w Polsce w latach 1944-1979, Warszawa 1981
Ludwik Flaszen, Studium o Hamlecie w teatrze Laboratorium, „Notatnik Teatralny” 1992, z. 4.
A. Grodzicki, Reżyserzy polskiego teatru, Warszawa 1979
J. Komorowski, „Hamlet” Williama Shakespeare’a, Warszawa 1992
J. Kopciński, Którędy do wyjścia, Warszawa 2002 (Reżyserskie solówki)
J. Kott, Szkice o Szekspirze, Warszawa 1962, lub tegoż: Szekspir współczesny, Warszawa 1965, Kraków 1990 lub Pisma wybrane t. II: Teatr czytany, Warszawa 1991, s. 7-212
tegoż: Płeć Rozalindy, Kraków 1992
M. Masłowski, Gest, symbol i rytuały polskiego teatru romantycznego, Warszawa 1998
E. Morawiec, Powidoki teatru, Kraków 1991.
J. Opalski, Rozmowy o Konradzie Swinarskim i Hamlecie, Kraków 1988.
Z. Osiński, Grotowski i jego Laboratorium, Warszawa 1980.
Z. Osiński, Teatr „13 Rzędów” i Teatr Laboratorium „13 Rzędów”. Opole 1959 - 1964. Kronika - bibliografia, Opole 1997.
A. Okońska, Stanisław Wyspiański, Warszawa 1971 lub 1975.
M. Prussak, Wstęp, w: S. Wyspiański, Hamlet, Wrocław 1976, BN, s. I, nr 225 (lub „Pamiętnik Teatralny” 1973, z. 1).
Z. Raszewski, Wojciech Bogusławski, PIW, Warszawa 1972 (lub nast.).
D. Ratajczakowa, „Horsztyński” Słowackiego: historia, chaos, dramat, [w:] Na schodach Klio. Jedenaście ćwiczeń z myśli o dramacie historycznym, red.D. Ratajczakowa, I. Kiec, Poznań 1999.
J. Trznadel, Polski Hamlet: kłopoty z działaniem, NOWA, Warszawa 1989.
J. Walaszek, Opis spektaklu Wajdy z roku 1989 - „Dialog” 1990/nr 6.
J. Walaszek, Teatr Andrzeja Wajdy, Kraków 2003.
A. Żurowski, Szekspir w cieniu gwiazd, Gdańsk 2000.
A. Żurowski, Szekspir - ich rówieśnik, Wyd. Uniw. Gdańskiego, Gdańsk 2003.
ANDRZEJ WAJDA, Hamlet IV (Kraków 1989)
T. Nyczek, Teatr jaki jest: łódka „Hamleta”, „Dialog” 1982, nr 1.
J. Walaszek, „Hamlet IV” Wajdy i Budzisz-Krzyżanowskiej, „Dialog” 1990, nr 6.
E. Baniewicz, Hamlet: gram dla siebie, „Twórczość” 1990, nr 5.
A. Hausbrandt, Antygono - idź do klasztoru, „Scena” 1990, nr 4-6.
J. Sieradzki, ... Aktorami ludzie, „Polityka” 1990, nr 7.

Nadrzędna kategoria: Konkursy

Kategoria: Wiedzy

Utworzono: środa, 17 czerwiec 2009 08:00 Odsłony: 13879